Februari 2023
Onderzoek van RIVM naar DigiVitaler in de bibliotheek
Vorig jaar is door het RIVM in het kader van de E-healthmonitor 2022 een onderzoek uitgevoerd naar hulp bij digitale zorg in de bibliotheek. Bij dit onderzoek werkte het RIVM samen met onderzoeksinstituut Nivel, het National eHealth LivingLab (NeLL) en Erasmus MC. De onderzoekers zien verschillende redenen waarom mensen hulp zoeken bij het gebruik van digitale middelen in de zorg. De drie belangrijkste zijn: voorbereid willen zijn op de toekomst, zelfredzaam willen zijn, en het willen leren omdat men er in de zorg mee te maken heeft gekregen.
In het onderzoek is vooral het aanbod van het DigiVitaler-programma in de bibliotheek onder de loep genomen. Daarvoor hebben de onderzoekers zowel cursisten als docenten/begeleiders gesproken. De bibliotheken in Drachten, Maassluis, Katwijk aan Zee, Lichtenvoorde, Winterswijk en Breda deden mee aan dit onderzoek. Het rapport dat naar aanleiding van het onderzoek onlangs is verschenen, beschrijft diverse aansprekende voorbeelden van het DigiVitaler-cursusaanbod in de deelnemende bibliotheken.
Uit het kwalitatieve onderzoek blijkt dat ouderen de belangrijkste deelnemers aan deze cursussen zijn en dat zij de cursus positief waarderen. Om in de toekomst meer ouderen te laten participeren in deze cursussen, wijzen de onderzoekers erop dat samenwerking nodig is met zorgorganisaties, gemeenten en welzijnsorganisaties die ouderen kunnen doorverwijzen naar de cursus. Daarnaast is deze samenwerking ook nodig om andere doelgroepen te betrekken die minder goed toegang hebben tot digitale zorg zoals anderstaligen en jongeren. Voor deze laatste groep is samenwerking met het onderwijs essentieel.
Deelname aan een cursus leidt tot meer vaardigheden en zelfvertrouwen om gebruik te maken van digitale zorg. Maar het eenmalig volgen van een cursus in een bibliotheek is volgens de onderzoekers niet voldoende. Investeren in een stabiel en toegankelijk cursus- en ondersteuningsaanbod is hiervoor noodzakelijk zoals door het openstellen van informatiepunten op diverse plekken op het grensvlak van maatschappij en zorg.
De E-healthmonitor 2022 is door minister Kuipers (VWS) aangeboden aan de Tweede Kamer en in zijn brief maakt hij melding van het DigiVitaler-programma in de bibliotheken. De Vereniging Openbare Bibliotheken, bij monde van haar directeur Klaas Gravesteijn, zoekt de dialoog met de minister hierover: “Het rapport benadrukt het belang van de bibliotheken om te zorgen dat mensen digitaal mee kunnen blijven doen. We denken graag mee met de minister van VWS hoe we de toegankelijkheid van digitale zorg verder kunnen vergroten.”
De uitkomsten van het onderzoek zijn volgens directeur Piet Boekhoudt van Stichting Digisterker goed nieuws voor de bibliotheeksector: “Digitale zorg kan bijdragen aan het oplossen van de grote uitdagingen in de zorg, zoals vergrijzing en krapte op de arbeidsmarkt. Het ministerie van VWS erkent dat niet alleen de digitale vaardigheden van zorgprofessionals, maar ook die van (huidige en toekomstige) zorggebruikers belangrijk zijn voor de acceptatie en het gebruik van digitale zorg en voor het betaalbaar houden van de zorg. Ondersteuning in de vorm van hulp- en cursusaanbod is daarbij essentieel. Met een voor de gezondheidszorg uniek landelijk dekkend informatie- en educatieaanbod is de bibliotheeksector daarvoor uitstekend voorgesorteerd!”